RADIUS
CCA  Centrum voor Hedendaagse Kunst en Ecologie 

Watertoren

Breng een bezoek aan de Delftse watertoren, een historisch rijksmonument uit 1896 en bepalend als architectonisch herkenningspunt binnen het Delftse stadsgezicht. Met je ticket kun je de toren op eigen gelegenheid bezoeken en op het dak genieten van het bijzondere uitzicht over Delft en omstreken.

De watertoren is in het weekend op zaterdag en zondag geopend voor het publiek van 11:00 tot 17:00. Je kunt de watertoren bezoeken voor €3,50 per persoon door online een ticket te reserveren via onderstaande knop. Je kunt ook een combinatieticket reserveren en zowel de watertoren als de huidige tentoonstelling(en) bij Kunstcentrum RADIUS bezoeken. Houd er rekening mee dat de locatie niet rolstoeltoegankelijk is.

Geschiedenis

Luister hier naar een audio introductie.

De Delftse watertoren uit 1896 maakt onderdeel uit van het watertorencomlex, bestaande uit de watertoren, het pompgebouw en de reinwaterkelder waar Kunstcentrum RADIUS momenteel gevestigd is. Dit complex is gelegen op het terrein van de voormalige gemeentelijke begraafplaats (1829-1874), het huidige Kalverbos, en maakt deel uit van het beschermde stadsgezicht van Delft.

Omdat in 1894 de waterleiding naar Delft niet optimaal functioneert wordt er gedacht aan een tweede watertoren, maar dan in de nabijheid van de stad. Mei 1894 vergadert de Delftse gemeenteraad over de bouw van een derde stoomketel in Monster en een watertoren in Delft en reserveert daarvoor f 62.000. Het is de stadsarchitect M.A.C. Hartman die namens NV Delftsche Duinwaterleiding Maatschappij in 1895 de opdracht krijgt de nieuwe toren te ontwerpen. Er wordt besloten de toren te bouwen ten noorden van de Haagpoort, de plek die later het Kalverbos wordt genoemd. Een geschikte locatie, omdat dit voormalige aarden bolwerk hoger ligt dan de omgeving, dicht bij de stad is gesitueerd èn de grond eigendom is van de gemeente. De begraafplaats die er in 1829 was aangelegd, was in 1874 gesloten. Hartman tekent een sierlijk, negentwintig meter hoge toren in neo-Hollandse renaissancestijl met decoratief metselwerk en een met kantelen omgeven dakterras. Een romantisch baken in de stad, maar uiterst functioneel. De onderbouw van de bakstenen toren loopt taps toe, zodat bovenin een ijzeren reservoir kan worden geplaatst om voldoende waterdruk te leveren. Het reservoir kan 600 m3 water bevatten. Om dit grote gewicht te kunnen dragen wordt een Intzetreservoir toegepast, vernoemd naar de bedenker ervan: de Duitse professor Intze. Het reservoir heeft een dubbel gewelfde bodem, die met de bolle kant naar boven is uitgevoerd en op de gemetselde torenschacht rust. In december 1895 wordt het reservoir ‘beproefd’. Men test het reservoir door deze vol te laten lopen met 600 ton water: de beproeving verloopt vlekkeloos. In het voorjaar van 1896 is de bouw van de watertoren afgerond. Op donderdag 30 april en vrijdag 1 mei zijn er rondleidingen voor hen die dit interessante werk graag willen bezichtigen. Alle grote Nederlandse kranten (Telegraaf, De Tijd, Het Vaderland, Rotterdamsch Nieuwsblad) zijn lyrisch over de nieuwe watertoren in Delft. In 1921 wordt besloten om niet langer gebruik te maken van het duinwater uit Monster, maar gaat Delft over op water dat via Rotterdam uit de Maas wordt gewonnen. Wanneer in 1972 in Wippolder twee reinwaterkelders van 3.000 m3 worden aangelegd, speelt de watertoren alleen nog een rol als drukregelaar.

In 1996 verliest de watertoren zijn functie. Delftse huishoudens ontvangen hun water uit de watercentrale van Evides. In 2007 wordt de watertoren intern volledig gerenoveerd naar een ontwerp van Rocha Tombal architecten en bestemd als meditatiecentrum. In 2020 wisselt de watertoren van eigenaar en opent Kunstcentrum RADIUS per mei 2022 haar deuren in het pomphuis en de reinwaterkelder, met de watertoren als kantoor en als uitvalsbasis voor educatie- en publieksprogramma's.

Watertorentour met Jan van der Mast

Breng een bezoek aan de Delftse watertoren onder begeleiding van schrijver Jan van der Mast. Deze rondleiding voert door het Kalverbos en vertelt de geschiedenis van deze plek in relatie tot Delfts drinkwater en de ontwikkeling van de drinkwatervoorziening rond de Industriële Revolutie. De Delftse Watertoren (1895) leverde een belangwekkende bijdrage aan de ontwikkeling van Delft, met name door te voorzien in schoon drinkwater uit de duinen van Monster en maakte daarmee een einde aan een voortdurende reeks cholera epidemieën. De rondleiding eindigt bovenop de watertoren met het spectaculaire uitzicht over Delft en omstreken.

Een rondleiding (besloten gezelschap) door Jan van der Mast kan gereserveerd worden voor €200 (groepsgrootte maximaal 20 personen) door een e-mail te sturen aan educator Fleur Knops via education@radius-cca.org.

Over Jan van der Mast
Jan van der Mast (1961) is toneel- en romanschrijver. Tegenwoordig concentreert van der Mast zich op het schrijven van historische romans, waarbij hij zijn fantasie de vrije loop laat om gaten te dichten. Bij Uitgeverij Nieuw Amsterdam verschenen de romans De Kleine Keizer (2012) en Agneta (2015). In 2019 voltooide hij een biografie over Jacques van Marken (1845-1906) die eind 19e eeuw in de Nederlandse industrie een belangrijke rol speelde als ‘modelfabrikant’. Hij was de eerste ondernemer die voorzag in pensioenen en woningen voor arbeiders. Jan werd in 2019 gekozen tot Delftenaar van het jaar.